Je hebt het nog niet opgemerkt maar we hebben een nieuwe kilogram. De kilogram wordt voortaan berekend op basis van berekeningen van de constante van Planck.
Een kilogram bij de bakker, slager of in de supermarkt. Allemaal dezelfde kilogram. of toch niet? Sinds 1889 bevindt zich in Parijs een standaardgewicht: dé kilogram. Het is een stuk metaal, een cilinder van platina en iridium, en wordt onder een stolp bewaard.
Er zijn exacte kopieën van gemaakt. In ons land liggen er twee in een kluis bij de overheidsdienst economie. Ze worden daar gebruikt om alle andere gewichten te ijken. Vroeger werden eenheden met behulp van een object vastgelegd. Ook de meter, de SI-eenheid van lengte, is gelijk aan de lengte van een metalen staaf die ook in Parijs wordt bewaard.
Al sinds de jaren negentig werd er gepraat over een nieuwe, fundamentelere definitie van de kilogram. Dit omdat er een verschil ontstaan was met kilogrammen die in andere landen – waaronder de twee in België – bewaard werden. Het verschil was opgelopen tot gemiddeld 50 microgram, 50 miljoensten van een gram.
Voor de ‘nieuwe’ kilogram baseren wetenschappers en metreologen zich op een wet uit de fysica, de constante van Max Planck. Dat is een onveranderlijke waarde uit de kwantummechanica die de energie van een lichtdeeltje koppelt aan zijn frequentie en zijn massa. Voor ons als consument verandert er helemaal niets. De nieuwe berekeningswijzen zijn van belang voor de wetenschappelijke wereld. In die nieuwe definitie is geen afwijking meer mogelijk: ze is gebaseerd op een constante in de natuur. Het voordeel van zo’n constante: ze verandert nooit.
De kans dat het pak suiker dat je in de winkel koopt exact 1 kilo weegt is heel klein. Op de verpakking staat voor het gewicht vaak een soort smalle letter “e” van “estimated”. Dat is dus Engels voor “geschat”, want volgens de Europese regels mag een verpakking “ongeveer” 1 kilogram bevatten.
Europa staat een afwijking toe van 1,5%. Bij 1 kilogram mag de inhoud dus 15 gram meer of minder wegen. Wie twijfelt over de juiste meting van een weegschaal in een winkel of het exacte gewicht van een product kan altijd terecht bij de FOD Economie op https://meldpunt.belgie.be.